Wie ben ik
Mag ik me even voorstellen? Ik ben Martin Raasveld, getrouwd met een lieve fijne vrouw en vader van twee mooie dochters uit een eerder huwelijk die inmiddels op zichzelf wonen. Ik doe een aantal dagdelen in de week vrijwilligerswerk en ben me aan het voorbereiden op een nieuwe studie. De familie wordt aangevuld met twee katten en twee konijnen, het geeft een hoop leven en plezier in huis. Alles bij elkaar heb ik er ruim 45 arbeidzame jaren in de techniek en de commercie opzitten. In 2016 komt de alledaagse trein, die iedere dag volgens het spoorboekje rijdt, abrupt tot stilstand, het begin van een voor mij ingrijpende periode in mijn leven. Er wordt uiteindelijk een bipolaire stoornis vastgesteld, ik ga bij de GGZe een langdurig hersteltraject in en kan helaas niet meer terugkeren naar mijn oude werk. Daar heb ik het heel moeilijk mee gehad, de schaamte en het schuldgevoel over de manische episode(s) op het werk en thuis hebben daar mede aan bijgedragen.
De voorafgaande jaren
De jaren voorafgaand aan de diagnose kenmerken zich door hypomane en depressieve perioden. Ik kon zowel fysiek als geestelijk keihard werken, tot ik er letterlijk uitgeput bij neerviel. Niet zelden heb ik een nacht doorgewerkt zonder het me zelf goed te beseffen, de aansluitende dag gewoon weer aan het werk. Onderliggend wat trekjes van Asperger, helaas wordt dat onderscheid niet meer gemaakt en is het een grote ASS (Autisme Spectrum Stoornis) vergaarbak geworden. Het maakt de communicatie met mijn omgeving er niet eenvoudiger op. Ik was snel boos, driftig en kon vreselijk te keer gaan. Uitgekotst bij verenigingen, de verkennerij, ik was echt een ramp voor mijn moeder. Bij het stellen van de diagnose is gebleken dat de bipolaire stoornis getriggerd wordt door mijn autistische trekjes. Als de diagnose gesteld is weet je wat je mankeert en kun je ermee aan de slag, mijn onwetendheid en onzekerheid hebben mij jarenlang behoorlijk in de weg gezeten.
Wie ben ik nu
In de hersteltraining ‘Herstellen Doe Je Zelf’ (HDJZ) heb ik een collage gemaakt met in het midden een rotonde. De rotonde staat symbool voor mijn leven en de vele mogelijkheden daarin, waar kom ik vandaan, waar wil ik naartoe en waar wil ik uitkomen. Een aantal jaren heb ik rondjes gedraaid op mijn rotonde en heb ik de mogelijkheden voor ander werk (techniek, commercie, onderwijs, zorg) en mijn persoonlijke ontwikkeling onderzocht, zonder een keuze te maken voor een bepaalde afslag. Ik hield (te) krampachtig vast aan het oude vertrouwde pad, een goede baan en alles wat daarbij hoorde, en durfde domweg geen afslag te nemen. Na een aantal hobbelige jaren heb ik de stap gezet richting Zorg & Welzijn en ben ik in september gestart met de opleiding Ervaringsdeskundigheid aan de Fontys Hogeschool te Eindhoven. HDJZ heeft mij daarbij het laatste zetje gegeven. Een bonte verzameling van mooie mensen, reflectie en zelfreflectie, ik heb van deze periode veel geleerd.
Mijn zelfbeeld is het afgelopen jaar aanzienlijk verbeterd en mijn zelfvertrouwen is weer langzaam aan het terugkomen. Ik sta weer met beide benen op de grond en op een gezonde manier in het leven. Wat heeft mij geholpen op de weg naar herstel? Het is zo’n open deur, zelf dingen doen en ondernemen zijn hele belangrijke factoren in het herstelproces. Mensen bieden je hulp aan, willen je begeleiden, maar jij bent degene die aan de slag moet gaan om verder te komen en dat doet pijn. Zeker in het begin, als je heel diep zit, is het moeilijk om voor jezelf op te komen. Eigenzinnig mag je op z’n tijd best zijn – het gaat tenslotte om jou – en dat stukje zelfregie is in mijn perceptie hard nodig om de weg van herstel te vinden en op te gaan. Zelfregie is onderdeel op mijn visie op herstel. Mijn zelfbeeld was laag en mijn zelfvertrouwen was weg. Ik heb een lange periode dagbesteding gedaan bij de stichting 2FIT4, ik heb er goede gesprekken gevoerd, gefotografeerd, houtbewerking gedaan en geschilderd. Heel goed voor mijn structuur en om buiten in de open lucht te zijn. Na de periode van de dagbesteding ben ik gestart met vrijwilligerswerk op niet de meest eenvoudige afdeling (NAH) in een verpleegtehuis, deze periode heeft mij enorm geholpen om mijn zelfbeeld weer op te vijzelen. En ja, het is een zware en pittige aanloop geweest om te komen waar ik nu ben. En dan de medicatie, ik heb me er lang tegen verzet. Begrijpelijk, want medicijnen zijn op meerdere fronten een enorme ingreep in je leven. De medicatie heeft mijn kortetermijngeheugen beïnvloed; het wordt wel beter, ook daar moet ik hard voor werken. We praten er niet zo makkelijk over, maar ook mijn seksuele leven heeft een opdonder gekregen. Dat moet allemaal een plaats in jouw nieuwe leven krijgen. Toch heb ik aan de medicatie een belangrijk deel van mijn herstel te danken. Het heeft een plaats in mijn leven gekregen en zorgt naast stabiliteit voor een stuk rust in mijn hoofd. Ik vind het zelf van belang dat ik in gesprek met mijn behandelaar blijft, ik wil graag weten wat er precies wordt voorgeschreven en ook de dosering speelt een belangrijke rol. De vervelende bijwerkingen neem ik op de koop toe, het is zoals het is. Zoals ze zeggen, ‘never change a winning team’ (in dit geval ‘never change the right medication’), zeker als je een stabiele periode hebt bereikt.
Leren omgaan met wat je mankeert, de psycho-educatie die ik samen met mijn partner heb gevolgd, was voor mij een eyeopener. Onbekend maakt onbemind, de psycho-educatie die door professionals en een ervaringsdeskundige wordt verzorgd, zorgt ervoor dat je bekend raakt met de materie en beter met je stoornis omgaan. In dit geval zorgt kennis voor weer een stap omhoog op de ladder naar herstel. Zingeving is net als veiligheid niet tastbaar, dat moet je voelen, en is nauw verbonden met het eerder genoemde zelfbeeld en zelfvertrouwen. Op het dieptepunt heb je nergens zin in en geeft niets je voldoening. Ik heb enorm geluk gehad met mijn partner, ze is overal mee naar toe geweest en heeft
me fantastisch begeleid. We doen samen hele leuke dingen, weekendjes weg, musea bezoeken en veel fietsen. Ik ben zelf een fervente wandelaar, ik heb tien keer de 4-Daagse in Nijmegen gelopen, in mijn herstelperiode heb ik heel veel gewandeld en mijn hoofd leeg gemaakt. Inmiddels ben ik een aantal jaren verder, het blijft iedere dag hard werken en waken over mijn stemming. Daar hoort ook discipline bij, je hoeft niet als een monnik te gaan leven, maar rust, regelmaat en gezond eten en drinken horen er wel bij.
Wat helpt mij nu om krachtig en energiek te blijven
In de eerste plaats helpt mijn vrijwilligerswerk mij om zingeving te ervaren, ik haal daar nog steeds veel energie uit. Wat dat betreft heeft mijn leven een totaal andere wending gekregen. Ik schuif met nadruk mijn vrouw naar voren, wat heeft deze vrouw een geduld met mij gehad, nog steeds doen we regelmatig leuke dingen, naar het theater of naar de film. ‘In voor- en tegenspoed’ zijn haar gevleugelde woorden. Eerst had ik de dagbesteding om kracht en energie uit te halen, ik heb dat ruim drie jaar gedaan. De volgende stap was het vrijwilligerswerk in een verpleeghuis op de afdeling NAH (1) en de afdeling PG (2) . Ik heb daar heel veel geleerd: relativeren, accepteren en omgaan met mensen die anders in het leven staan. Met de ervaringen van het verpleeghuis, de vele gesprekken met de activiteitenbegeleiders en de zorg, mijn laatste cursus ’Herstellen doe je Zelf’ heb ik de keuze voor Zorg & Welzijn gemaakt. Met mijn studie Ervaringsdeskundigheid en de opgedane kennis en ervaring wil ik graag andere mensen helpen en ondersteunen om hun weg in het leven opnieuw te vinden. Een belangrijke factor is het delen van ervaringen, want delen = helen; ik heb het zelf mogen ervaren. Mijn lotgenotengroep, daar kan en mag ik mezelf zijn en is alles bespreekbaar. Het is heel fijn om regelmatig samen ervaringen uit te wisselen en elkaar te steunen als het nodig is. Ik ben door mijn re-integratiecoach op de Stichting Nei Skoen gewezen, een vrijplaats voor herstel. Bij Nei Skoen heb ik de cursus ‘Herstellen doe je Zelf’ gevolgd. Hier heb ik nieuwe mensen leren kennen, wat goed is voor mijn zelfvertrouwen en mij energie geeft. Het is een hele fijne plek om te zijn, ik ga er het komende jaar mijn stage lopen. Iedereen die er binnenkomt is ‘deelnemer’, er wordt geen onderscheid tussen mensen gemaakt, er is geen hiërarchie. Voor mij heeft de psycho-educatie en het omgaan met mijn stemmingsstoornis veel bijgedragen aan mijn herstel, ik val er regelmatig op terug wat mij een goed gevoel geeft. Onderliggende factoren zitten bij mij in de Autisme Spectrum Stoornis hoek. De cursussen die ik bij het Autisme Centrum heb gevolgd, ‘Ik en Autisme’, ‘Communicatie en sociale contacten’, hebben mij hernieuwde energie gegeven. Ik lees mijn aantekeningen regelmatig na en als de communicatie met mensen goed verloopt, word ik daar blij van. Als laatste noem ik mijn lichttherapie. Als de ‘R’ in de maand zit, kruip ik regelmatig achter de lamp. De lichttherapie is mij tijdens mijn behandeling zo goed bevallen dat ik zelf een goede lamp heb aangeschaft.
Wat zou ik iemand anders adviseren
Ieder mens is uniek en zit anders in elkaar. Ik kan mijn ervaringen overdragen en vertellen wat mij goed heeft gedaan. In ieder geval vraag ik aandacht voor de zelfregie van de mens, dat (kleine) stukje waardigheid is een eerste stap richting herstel. Een naaste die met je meegaat naar de (soms) moeilijke en voor jou ingewikkelde afspraken, zeker als je niet goed in je vel zit. Als je er zelf toe in staat bent, is het zaak om jezelf goed voor te bereiden op een gesprek of een bezoek aan een behandelaar. Afhankelijk waar je je in je herstelproces bevindt, zijn er een paar aandachtspunten: deelname aan een lotgenotengroep, dagbesteding, hulp en ondersteuning vanuit de gemeente. Informeer of er een stichting bij jou in de buurt zit waar je terecht kunt, al is het alleen maar voor een bak koffie, je bent eruit en ontmoet andere mensen. Ik heb inmiddels ontdekt dat er heel wat organisaties werkzaam zijn op het gebied van herstel. Ik ben oprecht dankbaar dat ik (weer) in staat ben om dit verhaal te schrijven. Momenteel zit ik in de fase van herstel dat mijn stemmingsstoornis onderdeel van mijn leven aan het worden is. Ik ben er boos over geweest, een emotionele fase, ik kan er boos over blijven, mijn keuze, dat dit mij overkomen is. Maar die keuze – boos blijven – brengt je uiteindelijk niet veel verder. Ik kijk nu liever vooruit.
Ik wens jullie veel leesplezier en ik hoop van harte dat er elementen in zitten waar jullie iets aan
hebben.
(1) Niet aangeboren hersenletsel
(2) Psychiatrische geriatrie